#nietmijnschuld: studenten gaan de straat op tegen leenstelsel
Studenten willen de basisbeurs terug, en compensatie voor het leenstelsel. Deze week voeren ze actie in zes studentensteden.
Van dinsdag tot en met maandag voeren studenten door heel Nederland actie tegen het leenstelsel en de gevolgen hiervan. Achtereenvolgens gaan studenten in Groningen, Nijmegen, Zwolle, Utrecht, Amsterdam en Wageningen de straat op.
De actie wordt georganiseerd door vakbond FNV Young & United en de Landelijke Studentenvakbond (LSVb), onder de noemer #nietmijnschuld. De vakbonden willen de basisbeurs terug voor alle studenten. Tot 2015 kregen studenten maandelijks een bedrag uitgekeerd, dat werd omgezet in een gift als ze binnen tien jaar hun diploma haalden. Vanaf 2015 werd het sociaal leenstelsel ingevoerd, waarbij hbo- en wo-studenten het bedrag moesten lenen.
Mocht de basisbeurs terugkeren, dan willen de vakbonden dat deze zogenoemde ‘leenstelselgeneratie’ wordt gecompenseerd. Hun derde en laatste eis is dat de rekening van de basisbeurs en de compensatie niet bij de studenten komt te liggen.
Mislukt experiment
“De meeste politieke partijen zijn het er inmiddels over eens dat het leenstelsel een mislukt experiment is”, zegt LSVb-voorzitter Lyle Muns. “Dat is terug te zien in de verkiezingsprogramma’s: veel partijen willen de basisbeurs terug. Alleen: uit de doorrekeningen van het CPB blijkt dat partijen weinig geld uittrekken voor compensatie van de huidige leenstelselgeneratie. Dat is een probleem, want deze groep heeft flinke schulden opgebouwd. Een kwart van de studenten heeft een schuld van 40.000 euro of meer.”
De vakbonden zouden graag zien dat er weer een beurs komt voor alle studenten. “Dus geen aanvullende beurs, zoals sommige partijen nu willen, afhankelijk van het inkomen van je ouders”, aldus Muns. “Zo maken we studenten afhankelijk van hun ouders.”
Een van de argumenten om het leenstelsel in te voeren was destijds dat de bakker dan niet meer aan de studie van de zoon van de advocaat hoefde mee te betalen, die later veel meer ging verdienen. Maar dat is volgens Muns simplistisch. “Het is niet zo dat wie studeert automatisch veel gaat verdienen. Kijk naar leraren, naar verpleegkundigen. En wie later wel een goed salaris heeft, kan bijdragen aan de staatskas via een progressief belastingstelsel.”
‘Uitpersen als een sinaasappel’
De LSVb verwacht zo’n vijfhonderd studenten bij de demonstraties. “We hebben een maximum in elke stad”, zegt Muns. “Dat is afhankelijk van de plek waar we mogen demonstreren. Als we het maximum hebben bereikt, kunnen studenten zich niet meer aanmelden. De 1,5 meter wordt gewaarborgd en we delen mondkapjes uit.”
Vanuit Den Haag wordt steeds gehamerd op het belang van de kenniseconomie, zegt Muns. “Daar moet je dan ook fatsoenlijk in investeren. De rek is eruit. De afgelopen jaren moesten mensen sneller afstuderen, kwamen er grotere klassen, moest studeren efficiënter: allerlei manieren om het hoger onderwijs uit te persen als een sinaasappel.”
Muns wijst op het rapport van PricewaterhouseCoopers, dat vorige week voorrekende dat universiteiten bijna 900 miljoen euro tekortkomen. “Dat laat zien dat er grenzen zijn. Het roer moet om.”